Jak ograniczyć marnowanie żywności? Poznaj sprawdzone sposoby

Nieprzemyślane zakupy, złe przechowywanie produktów, przygotowywanie zbyt dużych porcji posiłków czy po prostu brak podstawowej wiedzy na temat gospodarowania żywnością – powodów marnowania jedzenia jest wiele. Sporo z nich można w łatwy sposób wyeliminować. Wystarczy nieco chęci i zaangażowania. Jak ograniczyć marnowanie żywności? Sprawdź, od czego warto zacząć. 

• W Polsce każdego roku marnuje się 9 milionów ton żywności.
• Powodów marnowania jedzenia jest wiele – to głównie nieprzemyślane zakupy i nieprawidłowe przechowywanie żywności.
• Aby ograniczyć marnowanie jedzenia, twórz listę zakupów, sprawdzaj daty ważności i naucz się prawidłowo przechowywać i konserwować żywność.
• Jeśli masz za dużo jedzenia, dziel się nim z innymi. 

W Polsce każdego roku wyrzucamy do śmieci nawet 9 milionów ton żywności – wynika z raportu Federacji Polskich Banków Żywności. Dane Komisji Europejskiej wskazują, że najwięcej, bo aż 42%, marnuje się w gospodarstwach domowych, a także bezpośrednio u producentów żywności (39%). Zdecydowanie mniej wyrzucają dostawcy żywności (14%) i sprzedawcy, w tym duże sieci handlowe (tylko 5%).

W przeliczeniu na osobę to około 250 kilogramów rocznie, czyli ponad 0,6 kilograma na dzień! Każdy z nas przez złe gospodarowanie jedzeniem pozbywa się nawet 3 tys. złotych rocznie. Jeżeli przestalibyśmy wyrzucać tyle żywności, byłoby nas stać na fajny, wakacyjny wyjazd za granicę. A to przecież dane wyłącznie z Polski. Na całym świecie każdego roku na śmietniku ląduje ponad 1,3 miliarda ton jedzenia, czyli 1/3 całej produkowanej żywności.

Z czego wynikają te zatrważające statystyki? Powodów marnowania jedzenia jest wiele, począwszy od tak błahych, jak robienie szybkich i nieprzemyślanych zakupów, poprzez złe przechowywanie produktów, a na niedokładnym oznaczeniu terminu przydatności do spożycia kończąc. Na szczęście można im zapobiec.

Twórz listę zakupów
Rób posiłki z tego, co masz w lodówce
Sprawdzaj datę ważności produktów
Utrzymuj porządek w lodówce
Naucz się dobrze przechowywać żywność
Konserwuj jedzenie
Jak ograniczyć marnowanie żywności? Dziel się jedzeniem z innymi
Ogranicz marnowanie żywności – to nie takie trudne

Twórz listę zakupów

Krokiem, od którego warto zacząć, jest robienie listy zakupów i planowanie posiłków na kilka dni naprzód. W ten sposób, idąc do sklepu, kupisz tylko to, co naprawdę potrzebujesz. Ważne jednak, by nie ulegać pokusom i nie wrzucać do sklepowego koszyka produktów spoza listy. Nawet jeżeli właśnie trwa na nie promocja. Kupowanie jedzenia po promocyjnych cenach jest jednym z głównych powodów marnowania żywności. W momencie zakupu wydaje Ci się, że to prawdziwa okazja, a później i tak tego nie zjadasz. Finalnie produkt ląduje w śmietniku, a Ty tracisz pieniądze.

Listę zakupów możesz tworzyć w tradycyjny sposób, spisując potrzebne produkty na kartce. Jeżeli chcesz być jeszcze bardziej eko i ograniczyć zużycie papieru, możesz pobrać aplikację na telefon. Świetnie nadaje się do tego np. Listonic.

Rób posiłki z tego, co masz w lodówce

Przed pójściem na zakupy sprawdź, co znajduje się w Twojej lodówce i spiżarni. Może się bowiem okazać, że możesz skomponować smaczny i pożywny posiłek, wykorzystując produkty, które już masz. Wyjadanie jedzenia do końca to dobry sposób na ograniczenie jego marnowania. A przepisów na tzw. przeglądy lodówki, czyli potrawy z tego, co już mamy, w internecie znajdziesz bez liku. Świetnie sprawdzają się tu dania jednogarnkowe. Pamiętaj, że nie musisz ściśle trzymać się przepisu. Popisz się kreatywnością!

Sprawdzaj datę ważności produktów

Nie wszystkie produkty, których data przydatności do spożycia została przekroczona, z automatu muszą trafiać na śmietnik. Sprawdź dany produkt – jeżeli nie widać na nim oznak zepsucia czy pleśni, a jego zapach i smak jest w porządku, prawdopodobnie możesz go wciąż zjeść lub wykorzystać do jakiejś potrawy.

Pamiętaj, że daty ważności podawane są przez producentów orientacyjnie. Przekroczenie jej o 1-2 dni nie oznacza od razu, że produkt jest zepsuty. Działa to też w drugą stronę. Jeśli źle przechowujesz żywność, może się zepsuć jeszcze przed podanym terminem. Pod żadnym pozorem nie spożywaj jednak jedzenia z oznakami pleśni, zgnilizny lub zepsucia. Nawet jeżeli pleśń pojawiła się np. tylko na kawałku skórki chleba, musisz go wyrzucić w całości. Wydziela ona bowiem mykotoksyny, które są bardzo szkodliwe dla człowieka – mają działanie mutagenne i rakotwórcze, o zatruciu pokarmowym nawet nie wspominając. 

Utrzymuj porządek w lodówce

Praktycznie każdy z nas zna to uczucie, gdy znajduje coś zepsutego na dnie lodówki i zastanawia się, kiedy to właściwie kupił. Żeby temu zapobiec, wystarczy odpowiednio segregować żywność i utrzymywać porządek w lodówce. 

Produkty kupione wcześniej warto spożywać w pierwszej kolejności, a te najświeższe odłożyć na później. Trzeba przy tym kontrolować termin przydatności. Jak nad tym zapanować? Wkładaj te same rodzaje produktów zawsze w to samo miejsce. Dzięki temu przyzwyczaisz się, że właśnie tam je znajdziesz i nie zapomnisz o nich. 

Naucz się dobrze przechowywać żywność

Wiedza to klucz, który otwiera wiele drzwi, także w kwestii marnowania żywności. Naucz się odpowiednio przechowywać jedzenie, by dłużej zachowywało świeżość. Czy wiesz, że część warzyw, takich jak ziemniaki, ogórki, cebula czy pomidory powinno się przechowywać w temperaturze pokojowej? 

Znaczenie ma również miejsce w lodówce. Większość z nich utrzymuje bowiem inną temperaturę na różnych półkach – na górnych jest zazwyczaj cieplej, dlatego właśnie tam umieszczaj mleko, kefiry, jogurty i inne produkty zawierające dobroczynne bakterie, które mogą zginąć w niższych temperaturach.  

Środkowa półka jest odpowiednia dla produktów o krótkim terminie przydatności – to m.in. białe sery, twarożki, wędliny czy ugotowane pozostałości z obiadu. Na samym dole przechowuj warzywa i owoce, a także twarde, dojrzewające sery. Boczne półki są natomiast idealnym miejscem dla słoików z przetworami, sosów, musztard, ketchupów, a także soków w kartonach.

Oddzielaj też owoce i warzywa, które wydzielają dużo etylenu. To roślinny hormon, który stymuluje dojrzewanie. 0,02% etylenu w powietrzu może przyspieszyć dojrzewanie innych warzyw i owoców od 4 do nawet 10 razy, a to oznacza ich szybsze psucie. 

Do owoców i warzyw, które wydzielają dużo etylenu, zaliczamy awokado, banany, brzoskwinie, jabłka, gruszki, kiwi, mango czy pomidory. Pamiętaj, że nawet jedno zgniłe jabłko może przyspieszyć dojrzewanie, a później psucie wszystkich owoców w sąsiedztwie. 

Nie powinno się również przechowywać cebuli obok ziemniaków, gdyż wydziela ona cierpki zapach, który psuje ich smak i skraca okres przydatności do spożycia.

Produkty sypkie, takie jak mąki i kasze, przesypuj do szczelnych pojemników. Dzięki temu nie będą się tak szybko utleniać i dłużej zachowają świeżość. 

Konserwuj jedzenie

Żywność, której nie jesteś w stanie spożyć przed zepsuciem, można po prostu zakonserwować. Najprostszym sposobem przedłużenia terminu przydatności jest mrożenie. Warto też spróbować innych metod konserwacji: suszenia, peklowania czy zaprawiania w słoiki. Niektóre z nich, np. kiszenie, nadają żywności inny smak i wzbogacają je o dodatkowe wartości prozdrowotne. Możesz też przygotowywać przetwory z produktów sezonowych, by móc cieszyć się nimi o dowolnej porze roku.

Jak ograniczyć marnowanie żywności? Dziel się jedzeniem z innymi

Goście w ostatnim momencie odwołali wizytę, a Ty obawiasz się, że przygotowane jedzenie wyrzucisz do śmietnika? Nie bój się dzielić posiłkami z innymi. Część z nich możesz oddać np. sąsiadom. Dobrym pomysłem jest też oddawanie jedzenia do Banków Żywności, których w Polsce jest już 32. To organizacja non-profit, która pozyskuje żywność i dystrybuuje je do najbardziej potrzebujących. Sprawdź też, czy w Twoim mieście nie ma specjalnego punktu wymiany żywności, w którym można zostawić jedzenie dla innych.

Ogranicz marnowanie żywności – to nie takie trudne

Jak widzisz, sposobów na ograniczenie marnowania żywności jest całkiem sporo. Oczywiście nikt nie wymaga od Ciebie, by stosować się do wszystkich z nich jednocześnie. Na początek wybierz 1-2 punkty, które najbardziej do Ciebie przemawiają i zacznij się do nich stosować. Później stopniowo dokładaj kolejne, aż w końcu ilość marnowanej w Twoim domu żywności będzie równa niemal zeru!